شب یلدا را چگونه جشن بگیریم؟!
ماجرای نیمروز؛ یلدا از کجا و چگونه به ما رسید!
تمام ماجرا از یک انحراف آغاز می‌شود. انحراف ۲۳٫۵ درجه‌ای در محور زمین، در اولین روز زمستان که خورشید در نیم‌کره شمالی در کمترین ارتفاع از افق قرار می‌گیرد تا ما شاهد کوتاه‌ترین روز و طولانی‌ترین شب سال باشیم. دقیقا شبی که ما آن را به نام شب یلدا می‌شناسیم و جشن می‌گیریم. شبی به قدمت هفت هزار سال که حتی مرزهای جغرافیایی هم نمی‌توانند ما را از شور برگزاری جشن شب یلدا دور کنند. حتما شما هم لذت جمع شدن‌های فامیل دوره هم و نشستن کنار سفره شب یلدا، تزیین انار و خوراکی های شب یلدا همراه با اعضای خانواده و گوش دادن به شعر و قصه‌های پدربزرگ و مادربزرگ، آن هم زیر کرسی را تجربه کرده‌اید.
شب یلدا در گذر تاریخ
اگر شما هم به جستجو و خواندن تاریخچه هر رویدادی که از گذشته به ما رسیده است، علاقمند هستید باید بگوییم که یلدا در کلام به معنی میلاد عربی است. ریشه‌ی خود کلمه یلدا از زبانی به نام سریانی آمده است که چون مسیحیان در گذشته میلاد حضرت مسیح را با این شب تطبیق می‌دادند، این شب را به همین دلیل یلدا می‌گویند. بررسی گذشته‌ی یلدا اما به بررسی‌های باستان‌شناسان از ظروف سفالی باقی مانده از دوره پیش از تاریخ باز می‌گردد. باستان شناسان قدمت شب یلدا را بر اساس کشفیات خود به حدود هفت هزار سال پیش نسبت داده‌اند اما آنچه به روشنی در تقویم رسمی ایرانیان به عنوان شب یلدا وارد شده است و ایرانیان براساس آن شب یلدا را جشن می‌گیرند، به دوره سلطنت داریوش یکم باز می‌گردد که شب چله وارد تقویم رسمی ایرانیان باستان شد.
شب یلدا را چگونه جشن بگیریم؟!
طبق سنت‌های کهن و نانوشته، ایرانیان همیشه در شب چله تا طلوع خورشید بیدار می‌ماندند و خود‌شان را با انواع برنامه‌های مفرح و خوراکی‌ها سرگرم می‌کردند تا این شب طولانی و دراز را کنار هم و باهم سپری کنند تا غم غیبت خورشید و تاریکی شب و سرمای زمستان روحشان را تضعیف نکند.
افسانه‌ها همیشه شنیدنی‌ترین نوع داستان‌ها بوده‌اند. داستان‌هایی که هیچگاه صحت‌شان اثبات نشده است اما هربار شنیدن‌شان می‌تواند ما را شگفت زده کند و لذت ببریم. نقل است که پس از طلوع خورشید و پایان پاییز و آغاز زمستان، شاهان ایرانی تاج و تخت را رها می‌کردند و با لباسی سپید بر فرشی سپید در دل صحرا می‌نشستند و نگهبانان و خدمتگزاران کاخ‌شاهی در شهر آزاد بودند و مانند سایرین زندگی می‌کردند و برای یک روز همه در شهر به طور یکسان زندگی می‌کردند.
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش/ صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
شعرخوانی و فال حافظ از آداب شب یلدا
یکی از جذابیت‌هایی که همیشه شب یلدا را زیباتر می‌کند شعرخوانی و داستان‌خوانی بزرگترهاست. قصه‌هایی شبیه به ابرقهرمانان مارول، قصه‌های غیر‌واقعی و کوتاه شده‌ای که شنیدنش شیرینی یلدا را چندبرابر می‌کند. شاید معروف‌ترین داستانی را که حتی اگر خود داستان را هم نشنیده باشیم نام‌اش را شنیده‌ایم، حسین کرد شبستری است. خواندن شاهنامه و فال حافظ هم در این شب مرسوم است.
خوراکی های شب یلدا؛ شب چله چی بخوریم!؟
اگر بخواهیم از میوه‌های شب یلدا نام ببریم باید به ترکیب از پیش مشخص شده هندوانه و انار اشاره کنیم. در جواب این سوال باید به شکلی کاملا عمومی پاسخ داد که هندوانه و انار. اما سفره شب چله که از مهم ترین اتفاقات این شب است نمی توان به سادگی گذر کرد. بر کسی پوشیده نیست که اصلی‌ترین میوه شب یلدا انار است اما گاهی از هندوانه هم به عنوان میوه‌ی اصلی این شب نام برده می‌شود. اما هندوانه از میوه‌های تابستانی است، برایتان عجیب نیست که چرا شب اول زمستان باید هندوانه خورد؟
در باور مردم اینطور رایج است که سرخی هندوانه نشان از گرما دارد و با خوردن هندوانه در شب یلدا و شروع زمستان باعث می شود تا وجودمان گرم بماند. اما این هم از باورهای قدیمی شب چله ایرانیان است که نمی توان خاستگاه آن را مشخص کرد. اما ما همیشه هندوانه را در شب یلدا به روش استفاده کرده ایم. اینجا برایتن از روش های متفاوت استفاده از هندوانه در شب یلدا می گوییم.
هندوانه، مهمان شب چله
آب هندوانه مخلوط
کافیست هندوانه را به قطعات کوچک در بیاورید و آن‌ها با مخلوط کن به صورت یکدست میکس کنید. مخلوط حاصل را با قطعات یخ، البته اگر دوست دارید خنک نوش جان کنید و مقداری عسل یا شکر بنوشید. شب یلدا را کمی خلاق تر برگزار کنیم.
آب هندوانه لیمو گرم
هندوانه را به قطعات کوچک برش دهید. این قطعات را به همراه نعناع، آب لیمو تا زمانی که مخلوط نرمی به دست بیاید با مخلوط کن، مخلوط کنید. مخلوط حاصل را از صافی رد کنید تا یک دست شود. حالا زمان آن است تا روی گاز کمی حرارت دهید. در حین اینکار کمی از مزه مخلوط امتحان کنید زمانی که به مزه دلخواه رسید می توانید آن را داخل ظرفی درون یخچال بگذارید تا به دما مطبوع شما برسد. شب چله را با این ترکیب سپری کنید.
انار و آب هندوانه
هندوانه را به قطعات کوچک برش دهید. سپس با دانه‌های انار و تمشک مخلوط کنید. زمانی که مخلوط نرمی به دست آمد. مخلوط حاصل را در ظرف دلخواهتان بریزید و با یخ نوش جان کنید.
انار، میوه بهشتی در یلدا
از قدیم مرسوم است که انار را از میوه های شب یلدا می دانستند و جایگاه ویژه ای در سفره شب چله دارد. اما فلسفه خوردن این میوه در شب یلدا چیست ؟
یک باور قدیمی اینگونه تعریف می‌کند که مردم در شب چله با خوردن انار از میوه های تابستانی خداحافظی می کنند و به استقبال سرما و زمستان و میوه های زمستانی می روند یا در باوری دیگر می گویند که مردم در شب یلدا با خوردن انار باعث دفع سردی از بدنشان می شود و با وجودی گرم به استقبال زمستان می روند. اما این باورها هر چه که باشند مهم این است که انار زیبایی سفره شب یلدا را چند برابر می کند.
